Δυο Λόγια για το
Ζεϊμπέκικο ΙΙ
της Μαρίνας Σάττι
Πριν λίγες μέρες η Μαρίνα Σάττι, με τη συμμετοχή του Μικρού Κλέφτη, μας έδωσε μία εναλλακτική εκδοχή του θρυλικού "Ζεϊμπέκικου" του Διονύση Σαββόπουλου. Ενός αριστουργηματικού και ιστορικού τραγουδιού, που ο Σαββόπουλος το τραγουδά μαζί με τη Σωτηρία Μπέλλου και το βρίσκεις στο δίσκο "Δέκα Χρόνια Κομμάτια" που κυκλοφόρησε το 1975.
Στο άκουσμα του remix της Σάττι, την ένιωσα μιαν αμηχανία - κυρίως στο rap μέρος του τραγουδιού, το οποίο μου φάνηκε εντελώς αχρείαστο και παράταιρο και ως ένα βαθμό προσβλητικό. Πριν λίγες μέρες βρέθηκα σε ένα ποστ στο facebook του εξαίρετου μουσικού Αντώνη Λιβιεράτου, με το οποίο κάπως ταυτίστηκα. Μια ψύχραιμη και εμπεριστατωμένη άποψη, που -με την άδεια φυσικά του Αντώνη- μοιράζομαι μαζί σας.
Τα “10 Xρόνια Kομμάτια” ήταν το πρώτο άλμπουμ του Σαββόπουλου που αγόρασα (τις πρώτες μάλιστα μέρες της κυκλοφορίας του). Ήμουνα 14 ετών κι ήταν η πρώτη ουσιαστική μου επαφή με τη μουσική του. Είχα κολλήσει άσχημα μαζί του και αποτέλεσε το έναυσμα για ν' ανακαλύψω και τους προηγούμενους δίσκους του.
Το γεγονός πως το μεταγενέστερο έργο του απ’ τη "Ρεζέρβα" (του 1979) και μέχρι και την πρόωρη δημιουργική του συνταξιοδότηση (λίγο πριν λήξει ο εικοστός αιώνας) απέτυχε να με αγγίξει καθώς κι οι, πολλές, ενστάσεις μου για το περιεχόμενο των συνεντεύξεων και δηλώσεων του τα τελευταία 40 χρόνια δεν αλλάζουν το γεγονός πως συνεχίζω να αγαπάω και να θαυμάζω τη δουλειά του απ’ το "Φορτηγό" μέχρι και τους "Αχαρνής". Κι αυτό είναι κάτι που δεν θα άλλαζε ακόμα κι αν μάθαινα (λέμε τώρα) πως ξαφνικά σάλταρε εντελώς, πήρε ένα καλάσνικοφ κι άρχισε να πυροβολεί όποιον έβρισκε μπροστά του (συγγνώμη για το ακραίο της υπόθεσης, αλλά ήθελα να είμαι σαφής. Συνεχίζω να αγαπάω και τη δουλειά του Phil Spector κι ας εξελίχτηκε, ως άνθρωπος, σ'αυτό στο οποίο εξελίχτηκε).
Εντός του ανωτέρω εκτεθέντος πλαισίου, εννοείται πως αγαπάω και την εκδοχή του Ζεϊμπέκικου που περιλαμβανόταν στα "10 Χρόνια Κομμάτια" με τη Σωτηρία Μπέλλου και τον συνθέτη να μοιράζονται τα φωνητικά. Το οποίο -χωρίς να διεκδικώ το ρόλο του κριτικού και χωρίς να είμαι μουσικολόγος- θεωρώ συνθετικά, στιχουργικά κι ερμηνευτικά, αριστούργημα.
Ας έρθουμε τώρα στο κομμάτι που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες ως “Ζεϊμπέκικο ΙΙ” το οποίο, κακώς, βαφτίστηκε “διασκευή”:
Και λέω "κακώς" διότι αυτό που έχει κάνει η Μαρίνα Σάττι είναι ένα remix. Είτε το θέλουμε είτε όχι, έτσι λέγονται οι νέες εκδοχές παλιότερων κομματιών οι οποίες χρησιμοποιούν την αρχική πολυκάναλη ηχογράφηση προσθαφαιρώντας μουσικά στοιχεία και τροποποιώντας τη δομή.
(Οι διασκευές είναι άλλο πράγμα. Για να μιλήσω με απλά παραδείγματα, σαν τον εκλιπόντα Χαρίλαο Φλωράκη, διασκευές είναι οι προσεγγίσεις του Jimmy Hendrix και του ίδιου του Σαββόπουλου στο "All Αlong Τhe Watchtower του Dylan ή εκείνες του Παυλίδη στα τραγούδια του Μαρκόπουλου που ξεσήκωσαν τόσο θόρυβο πρόσφατα. ok;)
Τα remixes χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες στη μουσική βιομηχανία για να παρατείνουν τον ντόρο που γίνεται γύρω από ένα μουσικό προϊόν ή να επαναφέρουν στο προσκήνιο ένα μουσικό προϊόν που τείνει να ξεχαστεί. Δεν φιλοδοξούν ούτε μπορούν “να φέρουν ένα κομμάτι στο σήμερα” και, κατά κανόνα, ξεχνιούνται αρκετά πριν ξεχαστεί το πρωτότυπο. Δεν είναι εξ ορισμού καλά ή κακά. Απλώς μερικά από αυτά έχουν ενδιαφέρον, κάποια άλλα όχι.
Το “Ζείμπέκικο ΙΙ”, λοιπόν, εγώ το βρήκα ενδιαφέρον. Με δυο επιμέρους ενστάσεις:
1. Βρήκα προσβλητική για τη νοημοσύνη μου την απόπειρα “εκλαϊκευσης” του ποιητικού λόγου του Σαββόπουλου που επιχειρείται με το ραπ στη μέση του κομματιού.
2. Ενοχλήθηκα από το γεγονός πως το κομμάτι συνδέθηκε εκ προοιμίου με τη διαφημιστική προώθηση του προϊόντος μιας ζυθοποιίας (θα μου πείτε πως είμαι μπούμερ και πως αυτά τα πράγματα έτσι γίνονται στις μέρες μας, αλλά τι να κάνουμε, εμένα μου κάθονται στο στομάχι.)
Κατά τ’ άλλα όλα καλά. Μην τρελαθούμε κιόλας...
