Άκου Το Νέο
Κομμάτι Της
Björk
H Björk έχει καταγράψει σχεδόν 30 χρόνια αυξανόμενης καλλιτεχνικής αξίας και φιλοδοξίας και έχει την αξιοζήλευτη ικανότητα να προβλέπει τα ηχητικά και τεχνολογικά κύματα λίγο πριν φτάσουν στην κορυφή τους. Παρόλα αυτά, τα άλμπουμ της κατά την τελευταία δεκαετία, έχουν υποτιμηθεί παρά την εμβέλειά και την αίσθηση της τέχνης. Φυσικά, κομμάτι όλου αυτού, είναι ο τρόπος που η Björk αναπτύσσεται ως καλλιτέχνης. Στα καλύτερά της (κομμάτια του 'Medúlla' και του 'Biophilia'), τα άλμπουμ της έρχονται σαν τεμάχια από κάποια μεγάλη απραγματοποίητη δυνατότητα - αναμφισβήτητα εκθαμβωτική, αλλά εκφοβιστική για όλους όσους δεν είναι Björk. Στα χειρότερα της (μέρη του 'Volta'), αυτά τα τεμάχια παραμορφώνονται στο στυλ του Προκρούστη και στα εύκολα πρότυπα που άφησε πίσω στο ντεμπούτο της. Λογικό αν αναλογιστεί κανείς την τάση που υπάρχει να δημιουργηθεί μία Björk σε άλλες, ψευδείς εκδοχές του εαυτού της: η Björk η σπασμωδική pop φιγούρα, η Björk με τα ρούχα που γίνονται memes, η Björk η New Ager, η Björk ως το ιδιόμορφο αγγείο των ανδρών συνεργατών της, αλλά κυρίως όχι εκείνο το πρόσωπο με τον πλήρη δημιουργικό και επιμελητηριακό έλεγχο σε όλες τις πτυχές της μουσικής της - αυτό που πραγματικά είναι. Ακόμα και η ιδιοφυΐής Björk που εργάζεται αφηρημένα, αποσυνδέθηκε από, όπως τραγουδούσε κάποτε, «την ανταλλαγή ανθρώπινων συναισθημάτων». Αλλά για όλες τις κλασσικές φιλοδοξίες και τις υπερφυσικές μεταφορές, τα καλύτερα κομμάτια της, εκφράζουν εκπληκτικά άμεσες συναισθηματικές αλήθειες και ανατινάχθηκαν στην κλίμακα της πραγματικής ζωής τους.
Φτάνουμε στο σήμερα και πάμε από την ερωτική απογοήτευση, στην ολότητα - αυτή είναι η αφήγηση γύρω από το προσεχές άλμπουμ της Björk. Όταν το ‘Vulnicura’ αφορούσε την πολύ δημόσια διάλυση της δεκαετούς σχέσης της με τον καλλιτέχνη Matthew Barney, είπε ότι «αυτό το νέο άλμπουμ θα είναι για μια ακόμη μεγαλύτερη αγάπη. Θα είναι για την εκ νέου ανακάλυψη της αγάπης - αλλά με έναν πνευματικό τρόπο και για την έλλειψη μιας σωστότερης λέξης για αυτό». Το 'The Gate' το πρώτο τραγούδι που αποκαλύπτεται από το νέο άλμπουμ, καθιστά αυτό το θέμα σαφές.
Το κομμάτι ξεκινά με μία μαλακή, κλασικά εμπνευσμένη εισαγωγή όπου οι πολλαπλές φωνητικές αρμονίες της τυλίγονται με ακουστικές χορδές και πνευστά, μέχρι αυτά τα στοιχεία να φαίνονται ουσιαστικά αδιαχώριστα. Τα ηλεκτρονικά δακτυλικά αποτυπώματα του συνεργάτη της εν ονόματι Arca, είναι ευανάγνωστα σε ένα χαμηλό και pitched down φωνητικό δείγμα και σε μια άνθηση από synthesizers που ακούγονται σαν άρπα. Από την άλλη, ο φυσικός κόσμος ασκεί μία ακόμα πιο ισχυρή έλξη. Υπάρχει ένα φωνητικό δείγμα που θα μπορούσε λανθασμένα να θεωρηθεί τραγούδι φάλαινας, όπως και στα πιο ήσυχα σημεία, οι χαμηλοί θόρυβοι υποδηλώνουν το θρόισμα του δάσους ή το κτύπημα των πετραδιών καθώς κυλούν στο πάτωμα. Η ύφεση και η ροή του τραγουδιού είναι σχεδόν παλιρροιακή και η σιωπή περιλαμβάνει τη σκοτεινή ύλη που τα συγκρατεί όλα μαζί. Οι στίχοι από την άλλη, αφορούν τη διαδικασία του να ολοκληρώνεσαι πάλι μετά από την κατάρρευση που φέρει ο χωρισμός. “My healed chest wound/Transformed into a gate” τραγουδάει στις αρχές του κομματιού. Αργότερα, βυθίζεται στη μακρά γοητεία της με τις επιστημονικές διαδικασίες, φαντάζοντας τον εαυτό της σαν μια δέσμη φωτός χωρισμένη στα δύο, την οποία μόνο ο εραστής της μπορεί να ενώσει ξανά. Προς το τέλος του τραγουδιού, αποκαλύπτει τον εαυτό της με τον πιο απλό τρόπο —“Didn’t used to be so needy/Just more broken than normal”— και στη συνέχεια με όρους που είναι σημαντικά λιγότερο απλοί: “My silhouette is oval/It is a gate”. Η Björk δεν έχει απομακρυνθεί ποτέ από τολμηρές μεταφορές, και εδώ, με την πύλη της σε σχήμα αυγού στον τομέα της αγάπης, στοχεύει πιο ψηλά από ποτέ. Ό,τι και να έπεται, αυτό το στιγμιότυπο της κυήσεως του έρωτα μοιάζει με πραγματική μαγεία.
Στο μεταξύ έχετε προσέξει που στις συντεντεύξεις της η Björk λέει συχνά «to cut a long story short» είτε πριν, είτε μετά την εκτόξευσή παρέκκλισης που μπορεί να αφορά την ισλανδική πολιτική, τη γεωθερμική ενέργεια, τη μουσικολογία και το καραόκε και ακόμα πιο πριν τελειώσει, μίλια μακριά από το θέμα το οποίο ξεκίνησε να συζητά; E αυτό ακριβώς είναι η Björk! Μια υπέροχη απόσταξη ιδεών, παιχνιδιάρικη και σοβαρή, οικεία αλλά και αυτή που θα σε πάει στο πιο φανταστικό ταξίδι. Σε αυτούς τους μεγάλους ύμνους που αφορούν μια κοσμική, επιστημονική εποχή, η Björk Guðmundsdóttir έχει όλο τον κόσμο στους πνεύμονές της.
