Panos Birbas
Λίγες μέρες πριν τη κυκλοφορία του νέου του (και εξαιρετικού επιβεβαιώνουμε) άλμπουμ Finchley Road και τη ζωντανή παρουσίαση του τη Πέμπτη 23 Νοέμβρη στο Faust Bar Theatre ( Καλαμιώτου 11 και Αθηναϊδος 12 στο κέντρο της Αθήνας), ένας από τους πλέον αγαπημένους μας νέους καλλιτέχνες εδώ στο Υπόγειο, ο συνεχώς ανερχόμενος τραγουδοποιός Πάνος Μπίρμπας, απάντησε με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο στις ερωτήσεις μας. Η συνέχεια παρακάτω…
Πάνο καλοτάξιδο το νέο σου πόνημα!
Το Υπόγειο: Πάνο καλώς ήρθες στο Υπόγειο! Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν (επιτέλους) κυκλοφορήσει το νέο σου άλμπουμ Finchley Road. Πες μας λίγα λόγια για τη διαδικασία της δημιουργίας του, από τη στιγμή που σου "έσκασε" η πρώτη μελωδία στο κεφάλι μέχρι τη τελική μίξη.
Ναι επιτέλους έφτασε η ώρα της κυκλοφορίας του άλμπουμ. Το άλμπουμ αποτελείται από δέκα τραγούδια τα οποία είχα γράψει κατά κύριο λόγο στην Αγγλία για αυτό τον λόγο και στα περισσότερα υπάρχει η αναφορά κάποιων τοποθεσιών εκεί. Αποτελούν όλα μια ξεχωριστή για μένα ιστορία που προσπάθησα να την αποτυπώσω με λόγια και μουσική. Αφού λοιπόν γράφτηκαν εκεί τελικώς, κουβαλήθηκαν εδώ και ξεκίνησε η διαδικασία παραγωγής και ηχογράφησης που όπως ξέρεις αποτελεί μια πολύ επίπονη διαδικασία. Ηχογραφήσαμε περίπου 5-6 μήνες συνολικά για αυτό το υλικό. Το πιο δύσκολο πράγμα που εγώ αντιμετώπισα και σχεδόν πάντα αντιμετωπίζω είναι το ότι καλείσαι μετά από αρκετό διάστημα από την πρώτη φορά που γράφεις ένα τραγούδι να μπεις στο στούντιο και να προσπαθήσεις να μπεις ξανά στο συναίσθημα της πρώτης φοράς. Τελικά νομίζω πάντως πως καταφέρουμε να το αποτυπώσουμε με ένα πολύ ειλικρινή τρόπο και αυτό με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο.
Το Υπόγειο: Που βρίσκεται η Finchley Road και τι συμβολίζει για σένα ώστε να δώσεις αυτό τον τίτλο στο νέο σου άλμπουμ;
Το Finchley Road βρίσκεται σε ένα κεντρικό σημείο του Λονδίνου κοντά στην περιοχή που έμενα και ήταν ένα μέρος που περνούσα κάθε μέρα. Εκεί έτυχε να συναντήσω τον πρώτο ήρωα του άλμπουμ μου. Ήταν ένας άστεγος άνδρας καθηλωμένος σε ένα αναπηρικό καροτσάκι ο οποίος μετά από μια σύντομη μα καθοριστική κουβέντα που είχαμε αυτόματα μου έδωσε και το έναυσμα για την δημιουργία του ομώνυμου τραγουδιού αλλά και του άλμπουμ τελικά.
Το Υπόγειο: Το άλμπουμ κυκλοφορεί 4 χρόνια μετά το πολύ καλό προσωπικό σου ντεμπούτο Mournful. Τι έχει αλλάξει καλλιτεχνικά μέσα σου από τότε;
Η δημιουργική μου βάση δεν έχει αλλάξει και πολύ, πάντα έγραφα και γράφω για πράγματα τα οποία έχω ζήσει ή έχω φανταστεί τόσο έντονα σαν τα έχω ζήσει. Το ίδιο είχα κάνει στο Mournful το ίδιο έκανα και τώρα. Η διαφορά είναι πως πέρασαν αρκετά χρόνια και ίσως με την εμπειρία και το πέρασμα του χρόνου να έχω μάθει να το αποτυπώνω λίγο καλύτερα στις λέξεις , στην μουσική ή στην ερμηνεία. Είναι νομίζω απλά η φυσική εξέλιξη των ανθρώπων που ενισχύεται ακόμα περισσότερο όταν αγαπάς αυτό που κάνεις και το κάνεις με πάθος.
Το Υπόγειο: Ενώ το Mournful έχει μια πιο λιτή προσέγγιση από την άποψη της ενορχήστρωσης και της παραγωγής, το Finchley Road ακούγεται σαφέστατα πιο πλούσιο και πιο "λαμπερό" ηχητικά. Τι σε οδήγησε σε αυτή τη διαφοροποίηση;
Είναι συνέχεια της προηγούμενης απάντησης. Είναι σίγουρα ο τρόπος που εξελισσόμαστε και ο τρόπος που εξελίσσουμε τον ήχο μας. Είναι επίσης οι άνθρωποι που επιλέγουμε στην κάθε φάση να συνεργαστούμε. Στο Mournful συνεργάστηκα με τον Λόλεκ, ενώ στο Finchley Road με τον Φώτη Παπαθεοδώρου. Ο καθένας έχει διαφορετική άποψη για την παραγωγή και τον ήχο, το βασικό όμως είναι ο κάθε συνεργάτης σου να δένει μαζί σου στην σωστή χρονική στιγμή. Είναι σημαντικό για μένα να αλλάζεις πράγματα στον ήχο σου και να κάνεις διαφορετικά πράγματα σε κάθε νέα δισκογραφική δουλειά παραμένοντας όμως ειλικρινής με τον εαυτό σου πάντα. Το Mournful ήταν πιο minimal και πιο σκοτεινό , το Finchley Road πιο bright αλλά με επίσης αρκετά σκοτεινά σημεία. Μάλλον το Finchley Road είναι μια εξέλιξη του Mournful αφού πρώτα άκουσα το Blackstar του Βοwie (γέλια)
Το Υπόγειο: Αργά, σταθερά, χωρίς να έχεις παίξει ποτέ κάνα "παιχνίδι marketing" και μέσα από τις πολλές live εμφανίσεις σου τα τελευταία χρόνια, έχεις καταφέρει να φτιάξεις ένα σεβαστό όνομα στην ελληνική σκηνή και με ένα σταθερό πια fan base. Είσαι ικανοποιημένος από το μέχρι τώρα ταξίδι σου στη μουσική; Και τι προσδοκάς από εδώ και πέρα μετά τη κυκλοφορία του Finchley Road;
Δεν νομίζω πως έχει κανένα νόημα στην πραγματικότητα να προσπαθήσεις να παίξεις μαρκετίστικα παιχνίδια, η δουλειά μας είναι να κάνουμε καλή μουσική και αυτό είναι το εισιτήριο για να προχωράς, σεβασμός προς τον εαυτό σου και προς τους ανθρώπους που σε τιμούν με την αποδοχή και την υποστήριξη τους. Αν το έχεις, μπορεί να αργήσει λίγο αλλά τελικά θα το καταλάβουν όσοι είναι να το καταλάβουν, αν πάλι δεν το έχεις όσο και μαρκετίστικα παιχνίδια και να παίξεις μάλλον το πιθανότερο είναι να καταλήξεις καραγκιόζης.
Το Υπόγειο: Η υπόθεση "αγγλόφωνος singer/songwriter" στην Ελλάδα είναι μια περίεργη ιστορία. Αν και οι επιρροές και η χροιά της φωνής σου, προσεγγίζουν πράγματα που το ελληνικό ανεξάρτητο κοινό αγαπάει ιδιαίτερα (Nick Cave, Madrugada, David Bowie, Leonard Cohen και πολλά άλλα) είναι βέβαιο ότι αυτό που κάνεις έχει ένα -ας το πούμε έτσι- εμπορικό ταβάνι. Η προοπτική του εξωτερικού σε απασχολεί; Και αν ναι, υπάρχει κάποιο σχετικό πλάνο που έχεις βάλει μπρος;
Σίγουρα είναι δύσκολη η κατάσταση στην Ελλάδα για τους έλληνες μουσικούς που κάνουν τέτοιες μουσικές και να σου πω την αλήθεια δεν μπορώ να καταλάβω γιατί. Εκτός από τα θηρία που αγαπάμε όλοι τόσο πολύ θα πρέπει να στηρίζουμε και τους δικούς μας καλλιτέχνες και να τους δίνουμε περισσότερες πιθανότητες εξέλιξης από αυτό το ταβάνι που προανέφερες. Παρόλα αυτά επειδή δεν το βλέπω να γίνεται σύντομα , εγώ από την νέα χρονιά έχω κλείσει δύο-τρία λαϊβάκια στην Αγγλία, για τα οποία θα λάβετε ενημέρωση όταν οριστικοποιηθούν.
Το Υπόγειο: Παράλληλα με το προσωπικό σου project, είσαι τα τελευταία χρόνια και ο τραγουδιστής των σπουδαίων Dustbowl. Όταν σε είδα πρώτη φορά live μαζί τους, ένιωσα ότι "κουμπώνεις" άψογα με το συγκρότημα και έδειχνες να απολαμβάνεις αυτή σου την ιδιότητα όσο και με τα δικά σου πράγματα. Έχοντας την παράλληλη εμπειρία της "μοναξιάς του τραγουδοποιού" αλλά και της ισάξιας συνεισφοράς σε ένα συγκρότημα, ποιά νομίζεις ότι είναι τα υπέρ και τα κατά σε κάθε περίπτωση;
Με τους Dustbowl κουμπώνω απόλυτα γιατί είμαστε πλέον ίδια οικογένεια, τίποτα δεν είναι τυχαίο και δεν το ξεχωρίζω από το προσωπικό μου project. Δίνω την ίδια σημασία, τον ίδιο χρόνο και σεβασμό και στα δύο αυτά project και έχουν την δική τους ξεχωριστή αξία για μένα. Όταν είσαι μέλος μιας μπάντας και ειδικά μιας μπάντας σαν τους Dustbowl σίγουρα τα πράγματα είναι πιο εύκολα, βάζεις φυσικά πολύ προσωπική δουλειά αλλά η δουλειά μοιράζεται και ο καθένας βάζει το δικό του input . Όταν είσαι μόνος σίγουρα τα πράγματα είναι πιο πιεστικά, πρέπει να παλεύεις μόνος με τους δαίμονες σου ,πρέπει να μπορείς να λύσεις όλα τα προβλήματα μόνος, να μπορείς να χρηματοδοτείς τα πάντα, να κάνεις την σωστή επιλογή συνεργατών . Εγώ τουλάχιστον σε αυτό αισθάνομαι τυχερός γιατί έχω καλούς συνεργάτες και φίλους με τους οποίους δουλεύω στο προσωπικό μου project.
Το Υπόγειο: Ως τραγουδοποιός λοιπόν, αλλά και ως frontman των Dustbowl έχεις πια μεγάλη εμπειρία από αυτό που λέμε ελληνική ανεξάρτητη σκηνή. Πως βλέπεις αυτή τη σκηνή σήμερα; Τι θα ήθελες να αλλάξει και τι δε θα άλλαζες με τίποτα;
Η ελληνική ανεξάρτητη σκηνή έχει πλέον πολλά όμορφα νέα σπουδαία πράγματα που γεννιούνται. Σε όλη την Ελλάδα θα ανακαλύψεις σπουδαίες μπάντες και τραγουδοποιούς με σωστό πλέον ήχο. Αυτό που δεν θα άλλαζα είναι οι όμορφες “οικογένειες” που έχουν δημιουργηθεί και αυτό το πολύ συντροφικό κλίμα που πολλές φορές υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων που ακούν αλλά και δημιουργούν μουσική. Από την άλλη δεν φτάνει μόνο αυτό, αν μπορούσα να αλλάξω κάτι θα ήταν να άλλαζα την εσωστρέφεια της σκηνής αυτής καθώς υπάρχει κατά την γνώμη μου ανάγκη αυτό να ανοίξει και να προσελκύσει πολύ περισσότερο κόσμο από αυτόν που ήδη έχει.
Το Υπόγειο: Πάνο είσαι ένας άνθρωπος με ιδιαίτερες ευαισθησίες στις πολιτικοκοινωνικές καταστάσεις. Μια απόδειξη για αυτό είναι η δημιουργία και το video clip του κομματιού Children, όπου συμμετέχει μια παιδική χορωδία αποτελούμενη από προσφυγόπουλα. Θεωρείς ότι ο καλλιτέχνης είναι κατά κάποια έννοια υποχρεωμένος να παίρνει θέση στα πράγματα και να μιλάει για αυτά μέσω του έργου του;
Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι μέρος της κοινωνίας, να λαμβάνει το ρίσκο και το κόστος για τις ενέργειες του. Αν η τέχνη δεν το κάνει αυτό, ποιός θα το κάνει; Οφείλεις να παίρνεις θέση στα πράγματα και να δημιουργείς μια δυναμική που να μπορεί να κινήσει το πνεύμα των ανθρώπων, αυτή είναι η δουλειά της μουσικής και την τέχνης ιστορικά . Εδώ στην Ελλάδα έχουμε αντιληφθεί κάπως λάθος τα πράγματα και έχουμε γεμίσει διασκεδαστές. Με βρίσκει τελείως αντίθετο όλο αυτό.
Το Υπόγειο: Μέσα από τη δουλειά σου έχεις πολύ μεγάλη εμπειρία στο προσφυγικό θέμα. Βιώνοντας καθημερινά αυτή τη κατάσταση τι είναι αυτό που μπορεί να σε κάνει να πεις "δε τη παλεύω άλλο", αλλά και τι είναι αυτό που μπορεί ενδεχομένως να σε κάνει να νιώσεις ότι η ελπίδα είναι ζωντανή;
Μέσα από την δουλειά μου καθημερινά βιώνω και τα δύο συναισθήματα που περιγράφεις. Είναι πολύ εύκολο να πεις τα παρατάω και εκεί που είσαι έτοιμος να το πεις κάτι γίνεται και σου δίνει απίστευτη ελπίδα. Στην πραγματικότητα όμως μόνο ο εαυτός σου καθορίζει τα πάντα. Καλείσαι απλά πάντα να είσαι δυνατός για να αντέχεις και να μπορείς να παρέχεις και την βοήθεια που οι άλλοι χρειάζονται να λάβουν από εσένα.
Το Υπόγειο: Πως βλέπεις ευρύτερα τη κατάσταση αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και τον κόσμο;
Την βλέπω πολύ κλειστοφοβική και σκοτεινή. Ο κόσμος δημιουργεί συνεχώς ένα πρόβλημα άλλο από το πραγματικό που υπάρχει. Όπως για παράδειγμα το προσφυγικό ζήτημα και η μετανάστευση , χρησιμοποιήθηκε μια χαρά έτσι ώστε να εκφασιστεί και να συντηρητικοποιηθεί όλη η Ευρώπη και η Αμερική. Γενικά νομίζω ότι χωρίς αυτογνωσία οι κοινωνίες δεν πάνε μπροστά , ειδικά οι σύγχρονες κοινωνίες σαν τις δικές μας οι οποίες πάσχουν από μια βαθιά αξιακή κρίση.
Το Υπόγειο: Ας επιστρέψουμε σε πιο μουσική συζήτηση... Η κατάσταση στην Ελλάδα εδώ και χρόνια σε ότι αφορά τη δισκογραφία αλλά και τη προώθηση της μουσικής, είναι ένα πραγματικό βάσανο ειδικά για τους νέους μουσικούς. Συνεχή εμπόδια, κλειστές πόρτες από τα ραδιόφωνα με τις παρωχημένες playlists και μόνο όπλο το internet. Πως βλέπεις αυτή τη κατάσταση και με ποιό τρόπο εσύ σκέφτεσαι να προωθήσεις το νέο άλμπουμ;
Είναι σίγουρα πολύ δύσκολη η όλη κατάσταση με τις δισκογραφικές εταιρίες πλέον. Ποιες δισκογραφικές δηλαδή; Ο καθένας προσπαθεί προσωπικά να βρει τον δρόμο του και να προωθήσει το υλικό του. Είναι ακριβώς όπως το είπες, έχεις από ελάχιστο έως μηδενικό χώρο στην πραγματικότητα ώστε να μπορέσεις να μπεις στις λίστες των ραδιοφώνων ή των μέσων γενικότερα. Θα πρέπει να αλλάξει αυτό κάποια στιγμή και να υποστηριζόμαστε παραπάνω αν θέλουμε να παραμείνει ζωντανή η ελληνική μουσική παραγωγή. Πρέπει να το καταλάβουν αυτό όλοι. Είμαστε στην Ελλαδίτσα και δεν βρίσκουμε άκρη, σκέψου τι θα γινόταν αλλού. Δεν έχω και εγώ κάποιον άλλον τρόπο να προωθήσω την δουλειά μου εκτός από την δική μου προσωπική δουλειά με καλά λάιβ, καλά τραγούδια κ.ο.κ. Κλείνοντας θέλω να πω πως εγώ αισθάνομαι τυχερός γιατί τουλάχιστον η δική μου δισκογραφική εταιρεία η Violins, ανήκει στον φίλο μου τον Σπύρο τον Μπάλιο, ο οποίος με βοήθησε πολύ στην ολοκλήρωση της παραγωγής του άλμπουμ και έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία.
Το Υπόγειο: Τι να περιμένουμε από το live στο Faust και την επίσημη παρουσίαση του Finchley Road;
Θα παίξουμε σε ένα ολόκληρο πρώτο σετ όλα τα κομμάτια από το “Finchley Road” ακριβώς με την σειρά του δίσκου. Στο δεύτερο σετ κάποια δικά μου παλιότερα τραγούδια αλλά διασκευασμένα και ανανεωμένα καθώς και κάποιες διασκευές καλλιτεχνών που αγαπώ πολύ.
Το Υπόγειο: Πάνο, τι είναι η μουσική για σένα;
Η μουσική είναι αναπνοή για μένα. Έχει αυτή την υπερβατική ικανότητα να διαλύει κάθε άσχημο συναίσθημα. Η μουσική είναι πάντα εκεί όταν την χρειάζομαι και νομίζω πως της χρωστάω πολλά έως σήμερα.
Το Υπόγειο: Σε ευχαριστούμε πολύ για αυτή τη συνέντευξη! Λόγω του κολλήματος με τις λίστες που έχουμε εδώ στο Υπόγειο, θα ήθελα να μας αναφέρεις τα πέντε πιο σημαντικά για σένα άλμπουμ της δισκοθήκης σου.
Leonard Cohen - “Songs of love and hate”
Velvet underground and Nico - “Banana”
David Bowie - “The rise and fall of Ziggy Stardust and the spiders from Mars”
Nick Cave and The Bad Seeds - “God is in the house”
Neil Young - “Harvest”
Το Υπόγειο: Και μια έξτρα ερώτηση που δεν αφορά κανέναν (προς το παρόν τουλάχιστον) αλλά αφορά σίγουρα τους δυο μας. Και αφού βρήκα την ευκαιρία θα σε δεσμεύσω δημοσίως! Πάνο, πότε θα τζαμάρουμε;;
Πάρε την κιθάρα σου και έλα . Θα βγουν ωραία πράγματα. Μετά τις 23 Νοεμβρίου.
