Τι Άκουγα Γύρω Μου και
Μέσα Μου Όταν Ήμουν Μικρός
Vol.1: Στο Δημοτικό (1984-1988)
Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο γίνομαι 47 ετών και αυτό δεν μου κάθεται και πολύ καλά. Έλα, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, είναι πολλά. Και, μεταξύ μας και κλασικά όπως λένε όλοι, δεν ξέρω πότε πέρασαν. Ειδικά τα τελευταία 17, από τα 30 και μετά. Νομίζω πως περνάω ένα τύπου midlife crisis, που λένε και στο χωριό μου. Πολύ συχνά -με πολύ έντονο τρόπο και ασυνείδητα- αναπολώ το παρελθόν μου, το κοντινό, το μέσο, αλλά και το πολύ μακρινό. Τούτη η αναπόληση ξεκινάει πάντοτε σαν ένα όμορφο συναίσθημα, με τυλίγει σαν απαλό σεντόνι, καταλήγει όμως συνήθως σε μία απόγνωση, το απαλό σεντόνι εξαϋλώνεται και στο στήθος μου πέφτει ένας βαρύς και ασήκωτος βράχος. Ο χρόνος που πέρασε και δεν γυρίζει πίσω, υποθέτω...
Κατά τη διάρκεια αυτής της γλυκόπικρης νοσταλγικής διαδικασίας, οι όποιες στιγμές και αναμνήσεις που έρχονται στην επιφάνεια, φέρνουν μαζί τους και πολλή μουσική, αμέτρητα τραγούδια και μελωδίες, που έχω συνδυάσει στο μυαλό μου με την κάθε εποχή. Το έχω ξαναγράψει κι αλλού στο Υπόγειο, η μουσική ήταν πάντοτε μαζί μου στη ζωή - πάντοτε παρούσα και πάντοτε εξαιρετικά σημαντική.
Αποφάσισα να μοιράζομαι μαζί σας κάποια από τα τραγούδια και κάποιες από τις εικόνες που φέρνουν μαζί τους, μήπως και ο βράχος που πέφτει πάνω στο στήθος μου γίνει πιο ελαφρύς. Αυτό είναι το Υπόγειο εξαρχής, το μοίρασμα της μουσικής και -ενίοτε- τα βιώματα που κουβαλάει μαζί της.
Στο Πρώτο Τεύχος της Στήλης πάω σχεδόν 40 χρόνια πίσω και αγκυροβολώ στα βαθιά 80’s, την τετραετία 1984-1988. Είναι τα τελευταία τέσσερα έτη της παιδικής μου ηλικίας και είμαι στις τέσσερις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού σχολείου.
Το πρώτο που θυμάμαι είναι το “ντου” της ελληνικής ποπ/ροκ. Με πολιορκητικούς κριούς το “Ρίτα Ριτάκι” των Κατσιμιχαίων (από τα “Ζεστά Ποτά” του 1985), τo “Τσικαμπούμ” του Κούτρα (από τον ομώνυμο δίσκο της ίδιας χρονιάς), την “Ευλαμπία” του Γιοκαρίνη που προηγήθηκε (“Φόρα Παρτίδα”, 1984) και το “Κακοσάλεσι” του Μηλιώκα που ακολούθησε (“Για Το Καλό Μου”, 1986) μαζί με το “Μπανάκι-Μανάκι” του Μπουλά της ίδιας χρονιάς (“Μπουλάς Ελλάς”), δημιουργείται ένα απέραντο hype του εν λόγω ρεύματος, το οποίο είναι “πιο ροκ και πιο ψαγμένο” σε σχέση την υπόλοιπη πιο light pop της εποχής, που καταναλώνεται μανιωδώς από τα παιδιά και τους μικρούς εφήβους. Μιλάω για την Άννα Βίσση και το Νίκο Καρβέλα (οι δίσκοι τους παίζανε σχεδόν ολόκληροι στα parties), για την Αλέξια (hit track “Τα Κορίτσια Ξενυχτάνε”, από τον s/t δίσκο του 1987) και την Πωλίνα (hit track “Πάμε Για Τρέλες Στις Σεϋχέλλες”, από το ομώνυμο άλμπουμ του 1987), τον Πασχάλη (hit track “Παραδώσου Λοιπόν”, από το “9 Τρόποι Αγάπης”/1987) και πάει λέγοντας... Φυσικά, και αυτά τα τραγούδια, τα πιο... “φλώρικα” όπως τα λέγαμε τότε εμείς τα αγόρια, διότι τα άκουγαν κυρίως τα κορίτσια, με έχουν σημαδέψει και αυτά σε πολύ μεγάλο βαθμό και έχουν τη δύναμη να μου ξυπνούν μύριες αναμνήσεις από εκείνη την εποχή. Όταν, ας πούμε, ακούω το “Σε Πόσα Ταμπλό” της Βίσση (από την “Επόμενη Κίνηση” του 1986), μπορεί να βάλω και τα κλάματα. Αν στο εν λόγω κομμάτι μπορεί να βάλω τα κλάματα, στο ομώνυμο “Η Επόμενη Κίνηση” θα τα βάλω στα σίγουρα, το ίδιο ισχύει και για τα “Μαθητικά Τα Χρόνια” (από το “Τώρα” του 1988). Ο πιο μεγάλος πανικός βέβαια έγινε με το “Δώδεκα”, που το βρίσκεις στον δίσκο “Κάτι Συμβαίνει” του 1985. Μην ξεχάσω και το “Χαμένο Νησί” του Αντρέα Μικρούτσικου, το οποίο ακόμα και σήμερα με πωρώνει σαν να το ακούω για πρώτη φορά. Κόμματος. Το βρίσκεις στο δίσκο “Περνάω Με Κόκκινο”, που κυκλοφόρησε το 1986. Να σημειώσω πως στα περισσότερα παιδικά πάρτυ ήμουν DJ, οπότε όλα τα προαναφερθέντα τα έπαιρνα σε βινύλια και τα έγραφα σε κασέτες κι έτσι στην ουσία αποτελούν και την απαρχή της μακρόχρονης και ψυχαναγκαστικής μου συλλογής δίσκων.
Οι δίσκοι εκείνη την εποχή πουλούσαν σαν στραγάλια. Θυμάμαι ουρές στα δισκάδικα, ακόμα και στα συνοικιακά, και ανθρώπους να τους αγοράζουν πέντε-πέντε. Σε γενέθλια και γιορτές, το να πάρεις δώρο δίσκους ήταν φουλ συνηθισμένο. Είτε ο εορτάζων ήταν ενήλικας είτε έφηβος είτε ακόμα και παιδί. Κάπως έτσι, όταν οι γονείς μου πήραν δώρο για τον μεγάλο μου (με πέρναγε 6 χρόνια) ξάδερφο του Νεοκλή τα “Χαιρετίσματα” (1987) του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ξεκίνησε η “ΒΑΣΙΛΗ ΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΣΕ ΑΚΟΥΜΕ” era της μουσικής μου ζωής. Ξεκινώντας από το προαναφερθέν άλμπουμ, μάζεψα γρήγορα-γρήγορα όλη την υπόλοιπη πρότερη δισκογραφία του (s/t 1978, “Φοβάμαι”/1982, “Διαίρεση”/1984, “Η Συναυλία από το Νέο Φάληρο”/1985) και εν συνεχεία στην κυριολεξία έλιωσα το κάθε τραγούδι. Ναι, αν βάλεις στο πικάπ να παίξουν οι συγκεκριμένοι δίσκοι θα πήξεις στα “χρατς-χρουτς”, τους είχα ακούσει 100άδες φορές. Και, η πιο μεγάλη αποκάλυψη για μένα τότε, ήταν οι συναυλίες του Παπακωνσταντίνου, οι πρώτες της ζωής μου γενικώς, σε στάδια και θέατρα, μια αρχέγονη και αφιονισμένη παιδική έκσταση που δεν δύναμαι με λόγια να περιγράψω. Και θέλω εδώ να ευχαριστήσω τους γονείς μου, που με πήγαιναν όπου τους ζητούσα για να δω τον Βασίλη, από την Ελευσίνα ως το Χαλάνδρι και από τον Πειραιά ως την Πεντέλη.
Και μιας και αναφέρθηκα στους γονείς μου, να τονίσω εδώ πως άκουγαν και αυτοί άπειρη μουσική. Πολλά από τα τότε ακούσματά μου, αλλά και κάποια άλλα παλιότερα ή μελλοντικά που σίγουρα θα περάσουν από τούτη τη νεοσύστατη στήλη, έρχονταν απευθείας από το σπίτι. Από τις μικρές συνάξεις τους με τους φίλους τους, από τα μεγάλα αξέχαστα και σημαδιακά για μένα γλέντια τους, από τα μοναχικά βράδια του πατέρα μου πάνω από τη γραφομηχανή του, από το κασετόφωνο της μπαρουτοκαπνισμένης Lancia Fulvia που είχαμε αγοράσει μεταχειρισμένη από το θείο μου με τα λεφτά που κέρδισε η μάνα μου στο λαχείο. 100 χιλιάρικα (δραχμές), 25 λιγότερα απ’ό,τι είχε αγοράσει ο φίλος μου ο Γιάννης το extra special Peugeot αγωνιστικό ποδήλατό του. Το θυμάμαι τούτο το οξύμωρο ακόμα, πως ο κολλητός μου είχε αγοράσει ποδήλατο πιο ακριβό από το αυτοκίνητό μας.
Εκείνη την εποχή την τιμητική του στα ηχεία των γονιών μου είχε ο Νίκος Παπάζογλου. Ύστερα από την εμβληματική “Εκδίκηση της Γυφτιάς” (1978), η οποία θα μας απασχολήσει βαρέως σε άλλο τεύχος της στήλης, και τα “Δήθεν” (1979), ο Παπάζογλου κυκλοφόρησε τους δύο πρώτους αμιγώς προσωπικούς του δίσκους: Το “Χαράτσι” (1984) και το “Μέσω Νεφών” (1986). Η δύναμη με την οποία η φωνή, οι λέξεις και οι μουσικές αυτών των δύο δίσκων εισχωρούσαν στα παιδικά μου σωθικά είναι απερίγραπτη. Ένας ολοκαίνουριος κόσμος, τυλιγμένος σε ένα πρωτόγνωρο για μένα υπέροχο μυστήριο, ξανοίχτηκε μπροστά μου. Άνοιξα την πύλη και δεν γύρισα ποτέ πίσω. Ο Παπάζογλου παραμένει από τότε για μένα ένας από τους πιο αγαπημένους μου ever μουσικούς και τραγουδιστές και με συντροφεύει πάντα στη ζωή μου.
Από το σπίτι και τους γονείς μου ξεκίνησε και η λατρεία μου για το “Κυκλοφορώ Και Οπλοφορώ” (1985), της Άλκηστις Πρωτοψάλτη (φωνή), του Σταμάτη Κραουνάκη (μουσική) και της Λίνας Νικολακοπούλου (στίχοι). Αυτό το δίσκο τον είχα ξεκοκαλίσει, κομμάτι-κομμάτι / λέξη-λέξη. Ακόμα τον ξέρω απ’έξω και όποτε πετυχαίνω κάνα τραγούδι στο ραδιόφωνο παθαίνω όσα ανάφερα στον πρόλογο του παρόντος κειμένου. Από τα πιο αγαπημένα μου στον δίσκο, ήταν ο “Γιώργος”, το προτελευταίο κομμάτι του άλμπουμ. Εδώ η ιστορία, όπως αυτή ξετυλίγεται στους στίχους, είναι τραγική και θεοσκότεινη, δεν ξέρω αν θα συμφωνούσε μαζί μου ένας ενήλικας, αλλά για ένα εννιάχρονο παιδί τα πράγματα ήταν σκούρα και άγγιζαν και τις παρυφές του φόβου. Στη δεύτερη στροφή νομίζω σκάνε και οι στίχοι “εκείνος δε γουστάριζε να ξέρει οχτάωρο μωρό μου τι εστί/ τα βρόντηξε και άρχισε τα βράδια νταλαβέρι/και τα ‘παιρνε κι από τις τραβεστί”. Κι ήταν Σάββατο βράδυ και οι γονείς μου είχαν βγει, με είχαν αφήσει με τη γιαγιά μου τη Νίκη, και σε μια φάση τη ρώτησα “γιαγιά τι σημαίνει τραβεστί;” και αυτή με κοίταξε με μάτια αποσβολωμένα και μου απάντησε “Μια πολύ πολύ κακιά γυναίκα! Πού τα μαθαίνεις αυτά; Άσε τώρα τη μουσική και έλα να δούμε τον Βέγγο. Σου έχω τηγανίσει και πατάτες”. Ήταν Σάββατο βράδυ και κάθε Σάββατο βράδυ είχε ελληνική ταινία.
Σε αντίθεση με τον Παπακωνσταντίνου, και ακόμα περισσότερο φυσικά με τον Παπάζογλου, δεν έγινα ποτέ φαν της Πρωτοψάλτη, ούτε του Κραουνάκη, ούτε της Νικολακοπούλου. Οι μεταγενέστερες δισκογραφικές κινήσεις τους με άφησαν αδιάφορο, με εξαίρεση κάποια διάσπαρτα τραγούδια. Θεωρώ το "Κυκλοφορώ Και Οπλοφορώ" ένα one off διαμαντάκι, όπου και οι τρεις τους βρέθηκαν σε φουλ φόρμα και συντόνισαν έξοχα τα ταλέντα τους.
Το 1985 είχα αγοράσει και μία διπλή συλλογή σε κασέτα, τύπου “Greatest Hits”, δεν θυμάμαι ακριβώς τον τίτλο της. Ο λόγος που την είχα πάρει είναι πως μέσα είχε το υπέρτατο “Tarzan Boy” των Ιταλών Baltimora, αλλά και το έπος “Stay The Night” των Chicago που είχε κυκλοφορήσει την περασμένη χρονιά (1984), το video clip του οποίου έχει χαραχτεί για πάντα στα βάθη του ασυνειδήτου μου και αποτελεί αέναο και πρωτογενές σύμβολο του τι σημαίνει ”καψούρα”, “πόνος από έρωτα” και όλα τα συναφή. Εκεί πάντως, σε εκείνη την κουλή συλλογή που είχα αγοράσει από το δισκάδικο Music Days στο Αιγάλεω, υπήρχε και το “A View To A Kill” των Duran Duran, κομμάτι που η μπάντα είχε γράψει για την ομώνυμη ταινία James Bond που είχε προβληθεί εκείνη τη χρονιά. Αυτό το τραγούδι το άκουσα πολύ, το άκουγα ασταμάτητα και ένα βράδυ του Νοεμβρίου του 85 ξαπλωμένος στο χαλί του σαλονιού, κλαίγοντας και έχοντας μπροστά μου την εφημερίδα Ελευθεροτυπία και τη φωτογραφία του νεκρού Μιχάλη Καλτεζά που δολοφονήθηκε από αστυνομικό σε ηλικία 15 ετών.
Ο θείος μου ο Σταμάτης, ο αδερφός του πατέρα μου, τη δεκαετία του 80 έφυγε για σπουδές στην Ιταλία. Το Καλοκαίρι του 84 ήρθε στην Αθήνα για τις διακοπές του, φέρνοντας μαζί και μια εντυπωσιακή εξωτική Γερμανίδα, την Κριστίν. Και η Κριστίν με τη σειρά της έφερε μαζί της και κάποιους συμπατριώτες της, τους Scorpions. Φρενίτιδα με έπιασε με το “Love At Fisrt Sting”, η Κριστίν το είχε σε κασέτα, εγώ το πήρα σε δίσκο και το λάτρεψα. Ήταν μεγάλη η χαρά μου όταν το Χειμώνα που ήρθε διαπίστωσα πως το “Still Loving You” είχε γίνει το blues anthem των συνομηλίκων μου. Κλείναμε τα φώτα, το βάζαμε στο ριπίτ και αμέσως ξεκινούσαν εκείνοι οι περίεργοι αμήχανοι χοροί, όπου αγόρια τέντωναν τα χέρια τους στη μέση των κοριτσιών και τα κορίτσια τύλιγαν τις άκρες των δικών του χεριών στο λαιμό των αγοριών κι ύστερα και κουνούσαν τα πόδια τους δεξιά κι αριστερά. Εγώ σαν DJ και σαν καλό φουλ συνεσταλμένο παιδί δεν συμμετείχα και πολύ στο εν λόγω “σπορ”, περιοριζόμουν στο να ακούω τα κομμάτια και να επικεντρώνομαι στη μουσική. Μια φορά, όμως, στο πάρτυ της Ειρήνης το Καλοκαίρι του 1986, κι ενώ έτρωγα αμέριμνος την τούρτα μου υπό τους ήχους του “Still Loving You”, η ωραία του σχολείου και έναν χρόνο μεγαλύτερή μου, η φοβερή και τρομερή Λία, μου ζήτησε να χορέψουμε. Μπλουζ. Εγώ και η Λία! Άφησα την τούρτα στην καρέκλα μου και αφέθηκα σε τούτη την εξωγήινη εμπειρία. Όταν τελείωσε το τραγούδι επέστρεψα σαν υπνωτισμένος στη θέση μου, κάθισα πάλι στην καρέκλα μου, μόνο που τώρα εκεί υπήρχε και το πιατάκι με την σοκολατίνα τούρτα μου που είχα αφήσει πέντε λεπτά νωρίτερα. Ρόμπα. Τραύμα. Άτακτη υποχώρηση και επιστροφή στο σπίτι.
Κλείνω το πρώτο μου μέρος της στήλης, σταματώντας το χρόνο στο Καλοκαίρι του 1987 και με μια ειδική αναφορά στο “τίρι-τίρι”. Η Ελλάδα παίρνει το Eurobasket και το “Final Countdown” των Europe τείνει να αντικαταστήσει τον Εθνικό μας Ύμνο. Το ακούς παντού και συνέχεια, κλιμακωτά κι όσο η Εθνική προχωράει στο τουρνουά μέχρι τον τελικό. Στο πάρτυ του Μανώλη μαλώνουμε όλα τα αγόρια με όλα τα κορίτσια, τα κορίτσια αποχωρούν μαζικά και με την μύτη ψηλά και μένουμε μόνο τα αγόρια. Και αυτό είναι το πρώτο μπακουροπάρτυ της ζωής μου, το πρώτο ever “men’s out”, το οποίο καταλήγει στο να ακούμε το “Final Countdown” 200 φορές στη σειρά και να επιδιδόμεθα σε αλησμόνητες χορευτικές φιγούρες, αλλά και στα πρώτα μας ανελέητα air-guitar sessions, στο χαρακτηριστικό υπέροχα παλιομοδίτικο solo που κρύβει μέσα του το τραγούδι. Και τώρα που το σκέφτομαι, να καταθέσω με λίγη μελαγχολία, πως -και οι μεγάλοι και οι μικροί- χορεύουμε πολύ λιγότερο από παλιά...
