Παναγιώτης Κελάνδριας
Μία από τις πιο μεγάλες μου χαρές, αν όχι η μεγαλύτερη, είναι πως η ενασχόλησή μου μαζί του με οδηγεί με έναν μαγικό τρόπο στην ανακάλυψη μουσικών που δεν γνώριζα επαρκώς και ακούσει ενδελεχώς, σε καλλιτέχνες και δημιουργούς κάθε είδους, ανοίγοντάς μου πόρτες σε μουσικά ταξίδια πρωτόγνωρα και συναρπαστικά.
Κάπως έτσι έφτασα και στην εξαιρετική περίπτωση του Παναγιώτη Κελάνδρια, ενός χαρισματικού τραγουδοποιού και ερμηνευτή από την Κέρκυρα. Μας συστήθηκε δισκογραφικά το 2011 με το σχήμα "Μικρόκοσμοι" και το δίσκο "Κάθε Μέρα Όπως Πάντα", ενώ το 2014 μας έδωσε την πρώτη του solo δουλειά, το EP "Αγγελοστάλσημο". Το 2017 μας δίνει το πρώτο του LP, το διαμαντένιο "Via Negativa".
Λίγο πριν ο Παναγιώτης ανέβει στη σκηνή του Πολυχώρου Αίτιον (Παρασκευή 30 Μαρτίου), κατέβηκε τις σκάλες του Υπογείου και μας μίλησε για τη μουσική του, το χτες του, το τώρα και το αύριο. Έτσι ακριβώς δηλαδή όπως έχει ονομάσει και την επικείμενη παράστασή του: «Χθες, Σήμερα, Αύριο».
[απόσπασμα από το δελτίο τύπου]
Μια ξεχωριστή μουσική παράσταση-αναδρομή στη δισκογραφία του Παναγιώτη Κελάνδρια από την εποχή του συγκροτήματος Μικρόκοσμοι ως και τα καινούργια ακυκλοφόρητα κομμάτια που έρχονται σιγά σιγά στο φως. Από τον δίσκο «Κάθε μέρα όπως πάντα» (Ονειρία, 2011) το άλμπουμ του συγκροτήματος Μικρόκοσμοι στην Κέρκυρα με το οποίο μας συστήθηκε στη δισκογραφία, στο «Αγγελοστάλσημο» (Re-define productions, 2014), και από εκεί στο πρόσφατο «Via Negativa» (Polymusic, 2017). Ένα μάστορας του στίχου και της μουσικής, ένας τραγουδοποιός που δεν διστάζει να συνεργαστεί με διαφορετικούς στιχουργούς αλλά και να «αναμετρηθεί» με τη γραφή του πρωτοεμφανιζόμενου αλλά εξαιρετικού στιχουργού Θοδωρή Τσάκωνα (απόφοιτο του τμήματος στιχουργικής του Μικρού Πολυτεχνείου). Σε μια βραδιά στιχουργικής και μελοποίησης το 2014 στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο που οργάνωσε το Μ.Π γνωρίστηκαν άλλωστε οι δυο τους και 3 χρόνια αργότερα έφτιαξαν από κοινού έναν ανατρεπτικό δίσκο με 10 αιρετικά τραγούδια… Και βέβαια από το σκωπτικό ύφος του τραγουδιού «Ιστορία με ηθικό δίδαγμα» ως το ρέγγε «Πόρτες στον Ανεμο» με την ερμηνεία της Θέλμας Καραγιάννη. Μαζί του σε αυτό το μουσικό ταξίδι θα βρεθούν η τελευταία με την Αρετή Κοκκίνου που έπαιξε κιθάρα στο «Via Negativa» (στα ελληνικά σημαίνει αρνητική οδός»).
Ακολουθεί η πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα που είχαμε με τον Παναγιώτη...
Via Negativa (2017)
To Υπόγειο: Παναγιώτη καλώς ήρθες στο Υπόγειο. Θα θέλαμε να ξεκινήσουμε από τα... πολύ παλιά: Πώς και πότε ξεκίνησες να παίζεις και να γράφεις μουσική;
Καλώς σας βρήκα και σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση αυτή. Μουσική ξεκίνησα να παίζω και να γράφω στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν ξεκίνησα ζωντανές εμφανίσεις με διάφορα σχήματα και ξεκίνησα τις πρώτες απόπειρες μελοποίησης ποιητών όπως ο Βάρναλης, ο Καββαδίας, ο Λειβαδίτης και άλλοι.
Το Υπόγειο: Ποια ήταν τα πρώτα σου ακούσματα και ποιους μουσικούς θεωρείς τις μεγαλύτερες επιρροές του έργου σου;
Στο σπίτι μου ακούγαμε σχεδόν τα πάντα, δεν μας έλιεψε η ποικιλία ακουσμάτων. Όσο για τις επιρροές δεν μπορώ να πω ότι με έχουν επηρεάσει ένας ή δύο συγκεκριμένοι μουσικοί, έχω επηρεαστεί περισσότερο από μουσικά είδη όπως για παράδειγμα η ελληνική, η ιταλική και η ιρλανδική παραδοσιακή μουσική και η ροκ.
Το Υπόγειο: Πότε και πώς δημιουργήθηκαν οι Μικρόκοσμοι; Και -στον αντίποδα- πότε και γιατί το σχήμα έπαψε να υφίσταται;
Οι Μικρόκοσμοι δημιουργήθηκαν επίσημα το 2009, μετά από την πρώτη παρουσίαση των πρώτων μου τραγουδιών στην Κέρκυρα. Είχε πάει ανέλπιστα καλά, στα παιδιά που παίξαμε μαζί άρεσε η δουλειά μου και αποφασίσαμε να συνεχίσουμε μαζί ως μπάντα. Ήταν ο Νίκος Παπαδημητρίου στο πιάνο και στις ενορχηστρώσεις, ο Γιάννης Κουτάγιαρ στο κοντραμπάσο, ο Ναπολέων Σαββανής στο σαξόφωνο και λίγο αργότερα ήλθε και η Μαρία Γιαννικοπούλου με κλασική κιθάρα, μαντολίνο και την υπέροχη φωνή της. Ανέφερα αυτά τα παιδιά ένα-ένα διότι αν δεν είχα τη στήριξή τους δεν ξέρω αν και πώς θα είχα συνεχίσει. Από το σχήμα στην πορεία κάποιοι έφυγαν, ήλθαν κάποιοι άλλοι και το 2013 η μπάντα διαλύθηκε. Ο λόγος ήταν οι πολλές επαγγελματικές υποχρεώσεις των μελών της -η μπάντα δεν μπορούσε να εξασφαλίσει σταθερό εισόδημα σε κανέναν μας- που έπρεπε να καλυφτούν και από ένα σημείο και μετά δεν τους άφηνε χρόνο για να αφοσιωθούν στην μπαντα.
Το Υπόγειο: Η συνέχεια έφερε έδωσε 2 solo κυκλοφορίες, το EP “Αγγελοστάλσημο” και το περσινό LP “Via Negativa”. Παρατηρούμε μεγάλη αλλαγή στο ύφος και στον ήχο σε σχέση με τους Μικρόκοσμους... Πώς οδηγήθηκες σε αυτή την σημαντική η αλήθεια είναι αλλαγή πλεύσης;
Δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι και θέλω να δοκιμάζω διαφορετικά πράγματα και δυνατότητες και να δω πώς μπορώ να συνδυάσω παραδοσιακά με κλασικά όργανα και ακόυσματα. Αυτό μου το έχουν καταλογίσει και ως μειονέκτημα επειδή δεν μου επιτρέπει να δημιουργήσω ένα εύκολα αναγνωρίσιμο στυλ. Μπορεί να είναι κι έτσι, δεν ξέρω αλλά προσωπικά θέλω να δοκιμάζω διαφορετικά πράγματα, όταν γράφω ένα τραγούδι που μου θυμίζει κάποιο άλλο δικό μου το πετάω και φροντίζω να το ξεχάσω.
Το Υπόγειο: Οι solo κυκλοφορίες λοιπόν αγγίζουν περισσότερο τον ήχο της ελληνικής παράδοσης και μουσικής κληρονομιάς. Μας θυμίζει την εποχή της παλιάς καλής εποχής του “έντεχνου”, πίσω στα 90’s και στα 00’s. Αποδέχεσαι αυτήν την ταμπέλα; Ποια είναι η γνώμη σου για το συγκεκριμένο genre τα τελευταία χρόνια και γιατί θεωρείς πως έχει αποκτήσει τόσους φίλους, αλλά και τόσους εχθρούς τελευταία ;
Ο όρος “έντεχνο” κατά τη γνώμη μου είναι λίγο ατυχής αλλά τον χρησιμοποιούμε λίγο-πολύ όλοι για να δείξουμε περίπου το μουσικό είδος που υπηρετούμε, το οποίο όμως καλύπτει πολλά και διαφορετικά στυλ. Αυτό που βλέπω τα τελευταία χρόνια είναι ένας δημιουργικός οργασμός από νέους (όχι μόνο ηλικιακά) ανθρώπους που αναζητούν νέους δρόμους και φόρμες και παράγουν καταπληκτικά πράγματα. Αν αποδεχτούμε τον όρο έντεχνο, αυτές οι δουλειές του δίνουν σίγουρα νέα πνοή και διευρύνουνται όριά του. Όσο για τους φίλους και τους εχθρούς δεν μπορώ να σας απαντήσω διότι δεν ξέρω πόσους έχω από το κάθε είδος. Σίγουρα σε κάποιους αρέσει η μουσική μου και σε κάποιους άλλους όχι. Αυτό όμως είναι φυσιολογικό, δεν γίνεται -και δεν πρέπει- ν’ αρέσεις σε όλους. Θέλω να πιστεύω όμως ότι εκείνοι που δεν τους αρέσει η μουσική μου δεν με μισούν τόσο πολύ ώστε να γίνουν εχθροί μου.
Το Υπόγειο: Σε αυτό το σημείο -και πέρα από ταμπέλες και κατηγοριοποιήσεις- θα θέλαμε να σε συγχαρούμε για το “Via Negativa”. Θα θέλαμε να μας μιλήσεις λίγο για το δίσκο - τους συντελεστές του, αλλά και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκε. Τις πηγές έμπνευσης και το γενικότερο background του...
Σας ευχαριστώ πολύ. Ο δίσκος είναι σε λόγια Θοδωρή Τσάκωνα και αφορμή στάθηκε η παρουσίαση ενός από αυτούς στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο το 2014 αν θυμάμαι καλά στο πλαίσιο της παρουσίασης της δουλειάς των νέων στιχουργών του Μικρού Πολυτεχνείου. Η ενορχήστρωση έγινε από την εξαιρετική Αρετή Κοκκίνου και τα τραγούδια ερμηνεύουν η Θέλμα Καραγιάννη, η Καίτη Κουλιά, ο Αλέξανδρος Καστανιώτης, ο Πέτρος Αθανασίου, ο Παναγιώτης Δόβρης κι εγώ. Για τις πηγές έμπνευσης δεν μπορώ να σας πω με ακρίβεια. Συνήθως με οδηγεί ο στίχος. Όταν τον ξεκλειδώσω τότε μπορώ ν’ αποφασίσω αν το ύφος θα είναι παραδοσιακό, πιο σύγχρονο, ροκ, συνδυασμός των παραπάνω κ.ο.κ. γι αυτό και στον συγκεκριμένο δίσκο, για παράδειγμα, ένα τραγούδι έχει ηπειρώτικες επιρροές ενώ ένα άλλο πάει προς τη ρέγγε. Είναι τι ταιριάζει στο καθένα κάθε φορά.
Το Υπόγειο: Via Negativa = Αρνητική Οδός. Πώς προέκυψε ο τίτλος του άλμπουμ;
Από τον ανατρεπτικό και αιρετικό στίχο του Θοδωρή Τσάκωνα που, χωρίς να είναι διδακτικός, στηλιτεύει και ξεγυμνώνει πράγματα και καταστάσεις που θεωρούνται δεδομένα έως ιερά και απαραβίαστα κάποιες φορές και, όπως και το συγκεκριμένο θεολογικό-φιλοσοφικό ρεύμα του ύστερου μεσαίωνα- δεν προσπαθεί να σου πει πώς είναι η κατάσταση αλλά πώς δεν είναι. Από κει και πέρα ο ακροατής των τραγουδιών θα βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Το Υπόγειο: Διαβάζουμε πως ήδη δουλεύεις νέο υλικό και έχεις στο μυαλό σου την επόμενη δισκογραφική κίνηση. Πότε περίπου να την περιμένουμε και τι hints θα μπορούσες να μας δώσεις γι’αυτή;
Λέω και ελπίζω η επόμενη δουλειά να βγει σε έναν περίπου χρόνο από τώρα. Θα είναι δεκατρία τραγούδια σε λόγια της εξαιρετικής Μαρίας Παπαδάκη. Κάποια από αυτά μάλιστα θα τα παίξουμε και την Παρασκευή στο Αίτιον.
Το Υπόγειο: Έχοντας δουλέψει και σε μπάντα, αλλά και μόνος - ποιο είναι τελικά προτιμότερο; Σε ποιο πλαίσιο νιώθεις καλύτερα και πιο δημιουργικός;
Και στα δύο πλαίσια νιώθω όμορφα. Βέβαια, προϋπόθεση για να αισθάνεσαι καλά με μια μπάντα είναι να μπορείς να συνεννοηθείς με τα μέλη της και να υπάρχουν κοινές προσδοκίες. Επίσης δεν πρέπει να υπάρχουν ανταγωνισμοί γιατί τότε η μοίρα της μπάντας είναι προδιαγεγραμμένη.
Το Υπόγειο: Είναι αρκετές φορές που με ειλικρίνεια και καθαρό λόγο τοποθετείσαι δημόσια σε ζητήματα που αφορούν στον πολιτικό και κοινωνικό βίο του τόπου... Ποια είναι η άποψή σου για την περιβόητη και αβάσταχτη πια οικονομική μας κρίση; Βλέπεις φως στο τούνελ; Κι αν ναι, με ποιον τρόπο θεωρείς πως θα μπορούσε να έρθει;
Έχω πει και παλιότερα ότι οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να μιλάνε μόνο μέσα από το έργο τους. Όσον αφορά την κρίση, πιστεύω ότι είναι καθαρά συστημική και ότι δεν μπορεί να ξεπεραστεί στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Οι οικονομικές κρίσεις είναι ενδογενείς παθογένειες του συστήματος και έχει αποδειχτεί ιστορικά ότι το ξεπέρασμά τους ήταν παροδικό εφόσον η “θεραπεία” στόχευε πάντα στα συμπτώματα και όχι στην αιτία. Κατά τη γνώμη μου το ερώτημα “σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα;” είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ. Μόνο μια επαναστατική ανατροπή του συστήματος μπορεί να λύσει οριστικά αυτά τα προβλήματα.
Το Υπόγειο: Κλείνοντας, θα θέλαμε να αναφερθούμε φυσικά και στην αφορμή της συζήτησής μας: η εμφανισή σου στον Πολυχώρο Αίτιον. Τι μας περιμένει όσους και όσες κατηφορίσουμε στην οδό Τζιραίων στην Ακρόπολη το βράδυ της Παρασκευής;
Σας περιμένει μια ανεπανάληπτη εμπειρία (γέλια). Θα βρίσκομαι εκεί μαζί με τις αγαπημένες φίλες και συνεργάτιδες Αρετή Κοκκίνου και Θέλμα Καραγιάννη για να κάνουμε μια αναδρομή στη μέχρι σλημερα δισκογραφία μου και να παίξουμε κομμάτια που έρχονται, κάποια από αυτά θ’ ακουστούν για πρώτη φορά. Το σχήμα θα είναι ακουστικό και θα προσπαθήσουμε να φτιάξουμε μια ατμόσφαιρα παρέας, ο χώρος άλλωστε προσφέρεται για κάτι τέτοιο. Θέλω να πιστεύω ότι όσοι έλθουν δεν θα το μετανιώσουν. Εμείς από την πλευρά μας θα κάνουμε ό,τι μπορούμε γι αυτό.
Το Υπόγειο: Παναγιώτη ευχαριστούμε πάρα πολύ! Ευχόμαστε ένα καλό live, αλλά μία υπέροχη δημιουργική Άνοιξη. Τα λέμε την Παρασκευή!
Κι εγώ σας ευχαριστώ θερμά και σας εύχομαι ό,τι καλύτερο! Θα χαρώ πολύ να σας δω και στο live μου.
