Ο Παύλος Παυλίδης συναντά
τον Γιάννη Μαρκόπουλο - Στέγη Γραμμάτων
και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση, 3/2/23
Πέρα από τη θάλασσα: Ο Παύλος Παυλίδης συναντά τον Γιάννη Μαρκόπουλο, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση, 3 Φεβρουαρίου 2023
Έχουν περάσει 12 ώρες από το τέλος της παράστασης του Παύλου Παυλίδη “Πέρα από τη θάλασσα: Ο Παύλος Παυλίδης συναντά τον Γιάννη Μαρκόπουλο” στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές και ακόμα αντηχούν στα αυτιά μου οι ήχοι του ασυνήθιστου - φαινομενικά - αυτού επί σκηνής παντρέματος, που μας ταξίδεψε μαγικά στο χθες, χωρίς, ωστόσο, διόλου τη γλυκερή αίσθηση της νοσταλγίας που έχουν συνήθως τα εγχειρήματα απόδοσης τιμής σε πραγματικά μεγάλους καλλιτέχνες.
Κλείνω τα μάτια μου και πίσω από τα βλέφαρά μου ακόμα ολοζώντανες οι εικόνες που πλαισίωναν τη μουσική μυσταγωγία στη γιγαντοοθόνη που είχε στηθεί πίσω από τη σκηνή. Εικόνες ταξιδιάρικες και ενίοτε εικόνες γροθιά στο στομάχι, εικόνες της διαχρονικής επικαιρότητας, μιας παράλογης βίας, συχνά υπόκωφης, που αντίδοτό της μπορεί να είναι η ομορφιά και το μεγαλείο της τέχνης και ιδιαίτερα της μουσικής.
Για αυτήν βρεθήκαμε στη Στέγη, λοιπόν, χθες το βράδυ. Για τη μουσική του ιερού τέρατος της ελληνικής μουσικής που ακούει στο όνομα Γιάννης Μαρκόπουλος, αλλά και για τον αυθεντικότερο και σημαντικότερο, ίσως, Έλληνα δημιουργό και τραγουδοποιό της γενιάς μας, τον Παύλο Παυλίδη. Για κάποιον που μεγάλωσε ως παιδί με τους ήχους των Ριζίτικων, της Ιθαγένειας και της Θητείας να πλημμυρίζουν το σπίτι του και που αργότερα στην εφηβική και μετεφηβική ηλικία ομνυόταν πίστη στα Ξύλινα Σπαθιά η παρουσία χθες το βράδυ στη Στέγη ήταν φυσικά μονόδρομος. Το εγχείρημα φάνταζε εξαρχής δύσκολο αλλά και συνάμα ενδιαφέρον. Πώς ήταν δυνατόν να έρθουν κοντά οι δυο - μουσικοί - αυτοί κόσμοι; Έμελλε να αποδειχθεί ότι το αποτέλεσμα ήταν πέραν κάθε προσδοκίας φανταστικό, άρτιο, συγκλονιστικό!
Λίγο μετά τις 20.30 ανέβηκε ο Παύλος στη σκηνή, πλαισιωμένος από 9μελή ομάδα εξαιρετικών μουσικών (μεταξύ αυτών και κουαρτέτο εγχόρδων και το πολυφωνικό σχήμα Διώνη, ενώ ιδιαίτερη μνεία αξίζει ο Δημήτρης Χατζηζήσης, πότε στην ηλεκτρική κιθάρα, πότε στο βιολί) και άρχισε το μουσικό ταξίδι στη δισκογραφία του Γιάννη Μαρκόπουλου, μέσα από τη ματιά και την ψυχή ενός τραγουδοποιού του πιο πρόσφατου σχετικά παρελθόντος, με οδηγό, ωστόσο, την παρούσα εξέλιξή του σε κάτι πιο μεστό, ώριμο και άρτιο καλλιτεχνικά - και ενδεχομένως και σε ανθρώπινο επίπεδο.
Ξεκίνημα με τα "Πέρα από τη Θάλασσα", "Κάτω στης Μαργαρίτας τ’ Αλωνάκι" και "Όχι Δεν Πρέπει" και είναι σαφές ότι ο Παυλίδης θα αποδώσει πιο δυναμικά τα κομμάτια που διασκεύασε και αναδημιούργησε σε σχέση με την απόδοση στο στούντιο. Η εναλλαγή των εικόνων πίσω του είναι εντυπωσιακή και ταξιδιάρικη.
Είναι στο "Η Ρόζα Η Ναζιάρα", ωστόσο, που η σκηνή και το ακροατήριο παίρνουν φωτιά: Η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται, το εμβληματικό τραγούδι που είχε ερμηνεύσει μια από τις μεγάλες κυρίες του ελληνικού τραγουδιού, η Χάρις Αλεξίου, μεταμορφώνεται, μετουσιώνεται σε κάτι άλλο, διονυσιακό και συνάμα τραγικό, βγαλμένο από την ανεξάντλητη αρχαιοελληνική θεατρική δραματουργία.
Κι όμως, ακόμα δεν έχουμε βιώσει το ζενίθ της βραδιάς. Ο Παύλος μας επεφύλασσε ακόμα πιο συγκλονιστικές στιγμές. Στα "Γκρεμισμένα Σπίτια" (πρωτοτραγουδισμένο από τον τεράστιο και μοναδικό Κώστα Χατζή) η μουσική απογειώνεται, μας παίρνει και μας πετάει ως την οροφή της Στέγης, ενώ παράλληλα εμφανίζεται στην οθόνη το πρόσωπο του μεγάλου τιμώμενου της βραδιάς. Η μορφή του χάνεται και μέσα στο περίγραμμά της προβάλλονται αλλεπάλληλες εικόνες από την ασχήμια της βίας στον κόσμο (συγκλονιστικός και ο φόρος τιμής στον δολοφονημένο Ζακ Κωστόπουλο), αφού “...έτσι είναι η ζωή μας μεσημέρι βράδυ”, αλλά εμείς θα την υπερβούμε αυτή τη βία και θα την κατανικήσουμε γιατί “... ερχόμαστε απ’ τον ορίζοντα”. Οι στίχοι που προσέθεσε ο Παύλος σε αυτό το τραγούδι (όπως επίσης και στο "Η Ρόζα η Ναζιάρα") δεν είναι τίποτα λιγότερο από συγκλονιστικοί και έρχονται να κουμπώσουν αψεγάδιαστα στους αρχικούς στίχους του τραγουδιού και να το στείλουν στην αιωνιότητα της τέχνης αναβαπτισμένο, ως ύμνο ενάντια σε ό,τι κάνει τη ζωή μας άσχημη και τις καρδιές των ανθρώπων μαύρες.
Δε θα μπορούσε να λείπει φυσικά η Κρήτη από τη βραδιά - για τον Γιάννη Μαρκόπουλο μιλάμε. Έτσι, τη σκυτάλη παίρνουν τραγούδια που μας χάρισαν με την συγκλονιστική τους ερμηνεία τα αξιότερα ίσως τέκνα της Μεγαλονήσου στο τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης και Χαράλαμπος Γαργανουράκης. "Χίλια Μύρια Κύματα", "Γεννήθηκα", "Μαλαματένια Λόγια" και το μεγαλειώδες "Τα Λόγια και τα Χρόνια". Ένα τραγούδι που πάντα, από παιδί, με τη δυναμική και βαθιά φωνή του Γαργανουράκη αλλά και τους στίχους του με ανατρίχιαζε, με συγκινούσε και με συγκλόνιζε. Έτσι και χθες... Ταξίδι στην παιδική ηλικία, με ενδιάμεση στάση εκεί γύρω στα 20 και πίσω πάλι στο παρόν, στα 45, ενώνοντας το πέρασμα του χρόνου σε μια στιγμή, στο σήμερα. Ήταν λες και όλη η ζωή μου - μουσικά - να οδηγούσε νομοτελειακά σε αυτή τη βραδιά. Στη μυσταγωγία και το μεγαλείο της μουσικής και του στίχου. Και της ψυχής που βάζει ο ερμηνευτής με σεβασμό στην απόδοση και την αναμόρφωση των τραγουδιών.
Ενδιάμεσα τα "Μιλώ Για τα Παιδιά Mου", "Τη Μέρα της Πεντηκοστής" και "Μέρα με την Ημέρα" αποτέλεσαν τον ιδανικό τρόπο για μια τέλεια, αψεγάδιαστη και συνεκτική παρουσίαση της δουλειάς του Παυλίδη πάνω στα επιλεγμένα κομμάτια της δισκογραφίας του Μαρκόπουλου, με τον ερμηνευτή, ορεξάτο και ευδιάθετο, να περιδιαβαίνει πάνω στη σκηνή, να ανεβαίνει πίσω από τη μπάντα μπροστά από τη γιγαντοοθόνη, να στρέφει τον προβολέα προς διαφορετικές κατευθύνσεις στο κοινό και να φωτίζει τα πρόσωπά μας, προτού επιστρέψει στη σκηνή και ερμηνεύσει γονατιστός σε μια μυσταγωγική ελεγεία. Κι εκεί που νομίζαμε ότι η βραδιά έκλεισε και ο Παύλος και η ορχήστρα μας αποχαιρέτησαν, εμφανίζεται μετά από λίγα λεπτά πάλι ο Παύλος στη σκηνή να μας πληροφορήσει τραγουδώντας μόνος του ότι “θα πάει στη ζούγκλα με τον Ταρζάν”. Αναρωτήθηκε, στη συνέχεια, πώς θα μπορούσε να χωρέσει ένα δικό του τραγούδι στη βραδιά, όπως του είχε ζητήσει ο σκηνοθέτης της παράστασης Χρήστος Σαρρής. Το έκανε λοιπόν με το "Περιμένω" και το έκανε συγκλονιστικά. Κατόπιν μας ευχαρίστησε θερμά, έκλεισε τη βραδιά ορχηστρικά και μας αποχαιρέτησαν οριστικά.
Σε μια βραδιά, που έμελλε να είναι η πρεμιέρα, εν τέλει, της παράστασης (λόγω της 48ωρης απεργίας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος οι παραστάσεις της 1ης και 2ας Φεβρουαρίου δεν πραγματοποιήθηκαν), ο Παύλος Παυλίδης έδειξε για μια ακόμα φορά πόσο μεγάλος και ολοκληρωμένος καλλιτέχνης είναι, αναδεικνύοντας και ένα ταλέντο που δεν μας είχε αποκαλύψει μέχρι σήμερα: αυτό της αναδημιουργίας τεράστιας αξίας καλλιτεχνικού έργου, με ταυτόχρονα απόλυτο σεβασμό, αλλά χωρίς φόβο για το τελικό αποτέλεσμα. Και αυτό τον δικαίωσε, χαρίζοντας μας μια βραδιά αξιομνημόνευτη και έμπλεη συγκίνησης και ψυχικής πληρότητας. Γιατί, είναι πραγματικά σπάνιο, μετά από 80 μόλις λεπτά μιας μουσικής παράστασης να εξέρχεσαι από τον συναυλιακό χώρο τόσο γεμάτος και αρμονικά χαρούμενος από αυτό που βίωσες.
